Ruimte maken

In november wordt er bij ons volkstuincomplex gezamenlijk mest besteld bij een boer met een potstal. Mooie mest die door velen wordt besteld. Zo wil ook de volgende eigenaar graag alvast mest bestellen voor zijn toekomstige tuin. Nu had het bestuur wel een oplossing als er nog geen ruimte zou zijn in mijn tuin, maar als het een beetje kan maak ik graag een plekje vrij. En dat is gelukt.

Het achterste vak van de oude tuin was al aardig opgeruimd. De fruitstruiken waren allemaal al verhuisd, er stond alleen nog een druivenstruik die eruit moest en de composthoop lag er nog. Nou ja, en nog wat rommeldingen. Om het voor mezelf overzichtelijk te houden wat er nog wel en niet gedaan is, leek het me wel prettig om dit vak helemaal op te ruimen en vrij te maken voor de volgende huurder.

Na het uitgraven van de stronk van de druif was ik in ieder geval opgewarmd. Wat dat betreft is het niet erg om in de tuin te werken als het koud weer is. De composthoop heb ik omgezet en de compost die klaar was heb ik meegenomen. Weer een beetje mooie losse aarde voor de stevige natte kleigrond. Het is heel bijzonder om te zien hoeveel de grond van samenstelling verschilt terwijl de tuinen zo dichtbij elkaar liggen. Het lijkt wel een totaal andere tuin. Het biedt weer nieuwe uitdagingen en dat vind ik wel leuk.

De laatste bodembedekkers werden ook verhuisd en zo kwam er één groot vak leeg. De nieuwe huurder kan straks zijn mest kwijt.

Ik werk graag met tegelpaadjes in mijn tuin. Het geeft overzicht, scheelt vieze schoenen als je maar eventjes langkomt en met natte kleigrond scheelt het ook nog eens glibberen. Bij de nieuwe tuin lag een stapel met stenen en ik moest weten of ik daar genoeg aan had. Ik heb nu geen tijd om al strakke tegelpaadjes te leggen, maar door de tegels losjes op de aarde te leggen kan ik wel zien hoeveel ik er nodig zal hebben. Het bleek een leuke klus te zijn. De tuin veranderde van een kale, leeg stuk grond in een overzicht van vakken.

Ik kwam er al snel achter dat ik bij lange na niet genoeg had. De tuin is een flink stuk groter en ik moest de tegelpaadjes uit de oude tuin gaan slopen. En zo verandert de oude tuin steeds meer in een kale vlakte en krijgt de nieuwe tuin stukje bij beetje structuur.

Ik moet de volgende keer wel iets minder fanatiek met die tegels gaan sjouwen, ik had twee dagen spierpijn. Maar ach… het was zo leuk.

Zaaiklaar maken – zaaien – verzorgen

Mede dankzij de kas, waarin ik water moet geven, kom ik al regelmatig in mijn tuin. Waar het andere jaren nog wat moeizaam op gang kwam, gaat het dit jaar vrijwel vanzelf. En gelukkig hebben we al heel wat mooie dagen gehad. Voor de verandering loop ik niet achter met zaaien, maar schitterend op schema. De laatste tijd ben ik bezig geweest met het zaaiklaar maken van tuinvakken. In het vak waar dit jaar de doperwten  komen te staan stond vorig jaar de Japanse wijnbes tegen een hek. Tussendoor had ik allemaal bolletjes geplant. Erg handig tussen de vaste planten, maar wat onpraktisch met zaaien. Enige verhuizing was noodzakelijk en natuurlijk moest er onkruid verwijderd worden. 

Verder moest het ‘klimrek’ weer geïnstalleerd worden, kon ik een zak compost verspreiden en bestrooide ik de aarde met kalk. Ik was dinsdag zo lekker bezig dat ik zelfs nog aan zaaien toekwam. Vorig jaar moest ik meerdere keren zaaien omdat de doperwten zo slecht opkwamen. Dit jaar wil ik het zaaien iets meer spreiden. Dinsdag zaaide ik langs de ene kant van het rek, binnenkort komt de andere kant.

Om de vogels niet in de verleiding te brengen om de ontkiemende erwtjes op te peuzelen heb ik vervolgens een vliesdoek over het gaas gespannen. Ook de wortels & uien kregen een vliesdoek, ’s nachts is het nog wel eens koud.

En nu mag alles gaan kiemen. Een regenbuitje in de nacht zou niet verkeerd zijn. En overdag geniet ik het liefst van de zon 😉

 

Een hele berg compost

VDSCN2506oeding voor de grond: het is iets waar ik nog veel over kan leren en ook wíl leren. Wat ik al wel door heb is dat jaarlijks één zak compost per vak niet voldoende is. De sla groeit er prima op, maar groenten die meer voeding van de aarde vragen blijven al snel achter in de groei. Die overheerlijke bieten bijvoorbeeld. Of prei, dat is iets waarbij ik al jaren jaloers naar de buren kijk omdat ze bij mij maar dun blijven. Dit jaar lijkt het overigens beter te worden en met deze nieuwe voorraad compost binnen handbereik zou het toch goed moeten komen hoop ik. Ondertussen probeer ik steeds weer een beetje meer te weten te komen over een goede aanpak voor een gezonde grond met voldoende voeding. Als je groenten oogst betekent dit dat de voeding niet op den duur weer terug komt in de aarde (zoals in de natuur wel zou gebeuren) en zul je iets anders moeten toevoegen. Kunstmest is makkelijk maar niet zo gezond, compost is veel gesjouw en duurder. Maar met een auto en drie mensen om te tillen viel dat gesjouw gelukkig wel mee.

Tuinweer

DSCN2205Voor vandaag werd heerlijk zonnig weer voorspeld. Ik verheugde me er al de hele week op want ik had een tuinmiddag ingepland staan. Gister was het al zonnig weer en het is maar goed dat ik toen óók in de tuin bezig ben geweest want vandaag heeft de zon zich amper laten zien. Desondanks was het uitstekend tuinweer: droog, weinig wind en een prettige temperatuur om in te werken. Na vijf minuten de aarde omscheppen is het voor mij al snel te warm.

Bij ons in de gemeente kon je vandaag gratis compost ophalen en laat de afvalverwerking nu precies naast het volkstuinencomplex zitten. Makkelijker kan het niet! De compost kon meteen over de tuin verspreid worden, de grond heb ik even goed los geschept en zo kon er gezaaid worden. Ik ga DSCN2206 dit jaar weer eens proberen wortels te telen. Ik heb het al eens eerder gedaan maar de kleigrond is vrij hard waardoor het nogal sprieterige, vertakkende worteltjes werden. Maar wie weet lukt het nu beter. Tussen de rijen door heb ik uien geplant en zo is er alweer een vak gevuld. Heerlijk, die zaaiperiode!

Voorjaarsbezigheden

DSCN0943De twee middagen in mijn tuin werken hebben me weer genoeg stof gegeven om een aantal blogstukjes te schrijven. Het duurt niet lang meer voor ik ga zaaien en het werd tijd om de vakken zaaiklaar te maken. Samen met mijn tuinmaatje haalde ik afgelopen vrijdag drie zakken tuincompost op (wat je toch allemaal niet per fiets kunt vervoeren, helemaal als er een aanbieding is 😉 ) en voor we deze over de tuin verspreidden hebben we dit vak (zie foto) flink om moeten scheppen. Hier hebben de onderdelen van de kas een paar maanden gelegen en was de aarde dus ook behoorlijk compact geworden. Nu ziet het er al een stuk beter uit en zou ik het eerste zaad erin kunnen strooien. Het koude weer doet mij echter liever nog eventjes wachten. Met warm weer halen de plantjes de late start doorgaans snel weer in.

DSCN0944Erna had ik nog even de tijd om een klusje aan te pakken. De braamstruik snoeien was daarvoor een perfect klusje en bovendien erg leuk om te doen. Moet ik me in het najaar sterk bedwingen om niet te gaan snoeien maar de takken te laten staan als schuilplek voor diertjes, in het voorjaar kan ik mij alsnog uitleven!

Ik was vergeten thuis te kijken hoever de braamstruik gesnoeid mag worden, maar gezien de alsmaar terugkerende braamstruik in een ander deel van mijn tuin denk ik dat er weinig verkeerd kan gaan. Het gevolg was een vrijwel gekortwiekte struik. De nieuwe takken die komen gaan zijn flexibel en zo makkelijker langs de waslijn te leiden dan de oude, ietwat verhoutte takken. De dikke, rechte gesnoeide takken heb ik bewaard om binnenkort mijn ’tuinhekje’ mee aan te vullen. Daarvoor laat ik de takken liever eerst nog even op een hoop liggen om te voorkomen dat er ergens eentje gaat wortelschieten 😉

DSCN0947

Ploegen

DSCN2160Tijdens het opbouwen van de kas kon ik het natuurlijk niet maken om iedereen te vragen op zijn tenen te lopen en ook nog op de tegels in plaats van de aarde. Sterker nog, dat was gewoon onmogelijk. Het gevolg was een behoorlijk aangestampte aarde in en om de kas. Wat de schade aan de planten er omheen betreft is het me alles meegevallen. De rode bessenstruik heeft een takje minder, de veldsla had ik voortijdig geoogst en de rozenstruik heeft iedereen uit de buurt gehouden met zijn doornen. Daarbij bleef er ook geen onkruid meer heel en dat is natuurlijk wel leuk.

Toen het in de afgelopen week zulk mooi weer was ben ik vol frisse moed aan de slag gegaan in de kas. Al het overgebleven glas eruit (de grote stukken heb ik bewaard, de rest kon weg) en vervolgens de schop flink diep in de aarde steken en de aarde opwippen. Spitten kun je het niet noemen, daarbij wordt de aarde ook omgekeerd en dat vinden de kleine hardwerkende beestjes doorgaans erg vervelend. Bovendien stond er geen sprietje onkruid meer, dáárvoor was het dus ook niet nodig. Gewoon ‘wat omscheppen’ leek me wel voldoende. De aarde was vooral taai en bleef in grote brokken staan. Ik heb er de (deels) gecomposteerde bladeren over verdeeld en vervolgens nog een zak compost. Nu mogen de gekoesterde diertjes hun werk doen door het door de aarde te werken en de grote brokken fijner te maken. Tegen de tijd dat ik daadwerkelijk wat in de kas wil laten groeien kan ik de aarde nog wel fijner maken met de hark, voorlopig is het wel genoeg.

DSCN0942Als laatste legde ik nog een klein tegelpaadje aan, de praktijk moet uitwijzen of het nog wat breder moet of dat ik zo overal wel bij kan. Hoe meer pad, hoe minder ruimte voor de planten tenslotte.

 

 

Voorbereiding

Dit voorjaar besloot ik geen kunstmestkorrels te gebruiken in mijn tuin maar compost te halen. Beter voor de grond, de natuur en ook geen last van overbemesting. Leuk bedacht, waarschijnlijk op een moment dat ik lui op de bank zat. De uitvoering was wat minder geslaagd. Op het moment dat het eerste gezaaid moest worden had ik nog geen compost. Nou, vooruit, ik had nog wat kunstmestkorrels en die moesten toch nog op dus die werden alsnog uit de kast gehaald. Op mijn boodschappenlijstje kwam ‘compost halen’ te staan. En zowaar, binnen twee weken had ik compost. Eén zak wel te verstaan. Het werd me van de tekst op de zak niet helemaal duidelijk voor hoeveel vierkante meter een zak compost is maar waarschijnlijk had ik er nog wel eentje nodig. Of misschien wel drie?

Na het legen van de eerste zak compost op mijn tuin werd mij duidelijk dat ik dit project een beetje te licht had ingeschat. Twee zakken? Drie? Nou já, zo kon ik nog geen eens de helft van mijn tuin bemesten!

Gaandeweg het seizoen kwam er zo nu en dan weer een zak compost mee naar de tuin om netjes op het volgende vak te legen. Voordat de hele tuin aan de beurt was geweest was het tuinseizoen om. Hmm… wel veel gesjouw hoor, die ‘natuurlijke compost’!

Toch wil ik compost blijven gebruiken. En hoewel ik geen auto heb en dus alles op de fiets moet vervoeren (of iemand moet vragen met een auto natuurlijk) ga ik ook komend jaar weer met compost aan de slag. Met het verschil dat ik dit keer tijdig begin met compost halen. De eerste twee zakken zijn al in huis. Ik ga voor de acht plus nog de compost van mijn eigen composthoop. Wat is het toch heerlijk om gaandeweg wat ervaring op te doen en vroegtijdig met grote klussen te kunnen beginnen! 🙂

Groenbemester I

phacelia - bijenvoer - groenbemesterSinds ik Phacelia (ook wel Bijenvoer genoemd) eens in mijn tuin heb gehad valt deze niet meer uit mijn tuin weg te denken. De plant is een paradijsje voor de hommels, helemaal in het vroege voorjaar wanneer er nog niet zoveel te eten is voor ze. Naast het voeden van hommels is het ook nog eens een mooie plant om te zien, de bloemen maar ook de blaadjes als de zaden net ontkiemd zijn. En tenslotte is het een groenbemester.

Al eerder in mijn moestuin-carrière heb ik me globaal wat verdiept in groenbemesters (artikel: wat is het ook alweer?) waarbij ik een interessant en informatieve website tegenkwam. Het was me echter veel te complex om dat toen verder uit te zoeken. Wat mij betreft was het al voldoende dat ik wist dat de mooie plant ook nog nuttig was voor het losmaken van de harde klei. En zo stimuleer ik het dat de plant zich uitzaait en zaai ik steeds meer vakken in met de Phacelia.

Inmiddels ben ik bijna 2 jaar verder met mijn moestuin en vind ik het interessant om me er verder in te verdiepen. Er zit namelijk nogal een verschil tussen de soorten groenbemesters en ik heb er een aantal wat nader onderzocht en schrijf er vandaag en morgen een stukje over.

Vandaag een overzicht van de functies van een groenbemester:

  • grondbedekking: dit gaat onkruid tegen (waar een plant groeit is minder ruimte voor andere planten) en zorgt er ook voor dat de grond minder gevoelig is voor weersinvloeden.
  • grond losmaken: de wortels van de plantjes maken de oppervlakkige of diepere grond losser (afhankelijk van de soort groenbemester die je kiest)
  • het vasthouden van voedingsstoffen (het gaat uitspoeling van voedingsstoffen tegen)
  • organische stof: als de plant na verloop van tijd onder de grond wordt gewerkt komt er meer organische stof in de aarde. Dit heeft vele voordelen, het zorgt onder andere voor betere drainage en voedingsstoffen in de grond. (Ik heb een mooi document gevonden waarin heel goed wordt uitgelegd wat het belang is van organische stof. Een blog daarover houden jullie nog tegoed.)

Vooral het toevoegen van organische stof aan mijn tuinaarde vind ik belangrijk. Dat is ook de reden waarom ik liever compost gebruik dan kunstmest. Nadeel is wel dat het veel duurder is en ook nog eens heel veel sjouwwerk. Vandaar dat ik me verdiep in groenbemesters. Zaad is zo zwaar nog niet 😉

Morgen zal ik een aantal groenbemesters toelichten.

 

 

Tuingrond

Zo aan het begin van het tuinseizoen denk ik weer na over de voedingsstoffen voor mijn tuingrond. Ik heb een vak bemest met mijn eigen compost en inmiddels ook al een vak bemest met kunstmestkorrels. Afwachten in welk vak het het beste groeit is een onbegonnen experiment. Bovendien is de kunstmest bijna op en dat stelt mij weer voor de keuze of ik voor compost ga of voor kunstmest.

In het tuincentrum had ik al wat aantekeningen gemaakt bij het bestuderen van de mestkorrels. Welke stof is nu het belangrijkste voor mijn tuin? Welke stof is waarvoor? Kan ik ergens aan zien dat ik aan een bepaalde stof tekort heb?

Daarnaast vroeg ik mij af of ik wel weer mestkorrels zou aanschaffen, compost leek mij eerlijk gezegd beter voor de grond maar gevoel is niet genoeg. Dus… verder op onderzoek uit en mijn eigen kennis op een rijtje zetten.

Het voordeel van compost is dat het, naast de voeding die het aan de grond geeft, ook organisch materiaal met zich meebrengt en dat maakt de grond losser en prettiger werken. Het nadeel is echter dat het veel sjouwwerk is.

Het voordeel van kunstmest is dat het relatief weinig gewicht te sjouwen geeft, maar het mist het organisch materiaal. Daarnaast, dit las ik in het tijdschrift Tuinseizoen, loop je bij kunstmest het risico dat je overbemest met nare gevolgen voor planten, bodemleven en milieu. Dit risico is bij het gebruiken van compost een heel stuk kleiner.

Vooral het risico van overbemesten heeft mij doen besluiten om niet weer nieuwe kunstmest aan te schaffen maar op zoek te gaan naar compost. Laatst was er weer de jaarlijkse gratis-compostdag van onze gemeente, iedere bewoner kan dan gratis een zak ophalen als beloning voor het afval scheiden. Erg leuk natuurlijk! Helaas was ik die dag elders. Misschien hebben ze nog wat over als ik binnenkort eens langs ga, tenslotte is het wel lekker dichtbij (aan de andere kant van de muur) en scheelt dat een boel gesjouw.

Afgelopen week las ik een prachtige, verhelderend artikel over het herkennen van voedingsstoffen in de grond, in het tijdschrift ‘Tuinseizoen’, nummer Maart 2015. Voor een ieder die wil weten of zijn/haar tuingrond een tekort heeft aan bepaalde voedingsstoffen is het een aanrader om dit artikel te lezen (ik heb het uit de bibliotheek geleend, bestellen op hun site kan ook), het legt uit hoe je de tekorten aan de plant zelf kunt zien, zonder een dure test te moeten doen. Per voedingsstof wordt weergegeven wat een tekort en een overschot voor de plant betekent en hoe dit zich uit in de groei/kleur van het blad. Voor mij was het precies wat ik wilde weten!

Uiteraard is zulke informatie ook op internet te vinden. Voor een meer theoretisch verhaal kun je (bijvoorbeeld) kijken op deze site: www.groen.net

www.tuinseizoen.com -> mocht je belangstelling hebben en je bent niet lid van de bieb/de bieb is niet lid van dit blad, dan kun je nog een oud nummer bestellen.

Compost II

Mijn zoektocht naar compost maken begint bij de boeken in mijn eigen kast. Drie boeken geven drie verschillende uitleggen. Daar begint het probleem al. Ik weet meteen weer waarom ik twee jaar geleden maar gewoon alles op een hoop heb gegooid met de gedachte ‘ik zie wel wat er van komt’. Gelukkig is er ook een boek dat die gedachte ondersteunt 😉

De keuze tussen de verschillende methodes om compost te maken hangt met name af van het tijdsbestek waarin je wilt dat de compost klaar is en hoeveel werk je ervan wilt hebben. Zo doen grote stukken  er langer over om te composteren dan kleine stukken maar hebben deze wel als voordeel dat je het er zo op kunt gooien.

Even een korte omschrijving van de drie methodes die ik net heb gelezen.

In ‘Tuinspecialist Moestuin’ wordt een bewerkelijke methode beschreven hoe je compost kunt maken met laagjes. Laagjes afval, water en een versneller als ammonniasulfaat en superfosfaat.

‘Het grote moestuinboek’ beschrijft heel gedetailleerd hoe je een kuil van zo’n 15 cm moet graven en daarin lagen moet maken van stro/compost/mest, vervolgens plantaardig materiaal, laagje kalk en een laagje grond.

Dit klinkt mij al natuurlijker in de oren dan een compostversneller maar het lijkt me nog steeds bewerkelijk. Mijn composthoop heb ik namelijk niet alleen om compost te maken maar ook voor het gemak om mijn plantaardige afval gemakkelijk kwijt te kunnen. Als ik bij elke 15 cm eerst weer andere dingen moet toevoegen wordt het mij te bewerkelijk. Daarom heeft de methode van het derde boek, ‘Genoeg’, mijn voorkeur.

De schrijver van ‘Genoeg’ heeft geen ‘laagjesmethode’ maar gooit alles gewoon op de composthoop. Hij zegt er wel bij dat je moet opletten dat het materiaal niet te houtig mag zijn (aha, ziedaar mijn takkenprobleem), dat het vrij fijn moet zijn en dat het gelijkmatig over de hoop verdeelt moet worden. Als je allerlei verschillende materialen op je composthoop gooit zal de compost uit een gebalanceerde portie voedingsstoffen bestaan. Dat is nu net mijn bedoeling.

Inmiddels heb ik al een hele lap tekst geschreven maar er valt nog veel meer te vertellen over compost. Wat er wel en niet op de hoop mag, wat je kunt doen tegen uitdrogen en hoe het nu precies zit met onkruid en hitte. Ik beschrijf dit later nog eens, tenslotte heeft de composthoop alle tijd.

 

De boeken die ik gebruikt heb zijn:

  • ‘ Genoeg, moderne gids voor duurzaam leven’ door Tom Petherick (2007)
  • ‘ Het grote moestuin boek’ door Hans van den Bosch (jaartal onbekend)
  • ‘Tuinspecialist Moestuin’ door A. & G. Bridgewater (2008)