Witte klaver en de aardappelen

Witte klaver is een groenbemester. Vorig jaar heb ik deze gezaaid op een stukje braakliggende tuin. Begin dit jaar heb ik deze enigszins door de aarde gewerkt. Aangezien ik liever niet wil spitten in mijn tuin om het bodemleven niet te verstoren, was de klaver dus niet goed ondergewerkt. Ik wist dat deze weer opnieuw zou gaan groeien en dat is inderdaad gebeurd.

Ik had echter wel aardappels gepoot in dit veldje. Het leek me niet verkeerd dat de klaverplantjes de bodem zouden bedekken en zo het onkroud tegen zouden houden. Maar, de klaver doet het erg goed en de aardappelen raakten wat verstopt tussen alle klaver.

De klaver bloeit inmiddels volop, een mooi gezicht. Maar de aardappelplanten vind ik toch wat belangrijker dus ben ik zaterdag maar begonnen met het weghalen van de klaver. Niet alle aardappelplanten waren groot genoeg om boven de klaver uit te komen.

Het veldje aardappelplanten is inmiddels weer een aardappelveldje geworden. De witte klaver heb ik bewaard want een groenbemester is juist goed voor mijn tuin. Alleen de vraag is nog even: hoe krijg ik het dusdanig goed onder de grond dat het gaat verteren in plaats van weer verder groeien?

Ik zit te overwegen om een kuil te graven en het daar in te gooien. Maar misschien kan het ook wel gewoon op de composthoop. Terwijl ik me zit af te vragen hoe je de stikstof het meest efficiënt in de tuin krijgt ligt de klaver op een berg op een kaal stukje grond. Nog even wachten en het probleem is gewoon een vakje verplaatst.

Ik herinner me dat ik dit probleem al eens eerder gehad heb. Een paar jaar geleden bleef de klaver ook maar weer terugkomen en ik had me bedacht dat ik beter een andere groenbemester kon kiezen.

Op zo’n moment als deze, waarin een grote berg klaver me ligt aan te staren vraag ik me af waarom ik tóch weer klaver heb gezaaid. Klaver is een sterke plant die vrolijk verder groeit als er nog wat groen boven de aarde uitpiept. Goed spitten dus om het door de aarde heen te werken. Het lijkt niet echt geschikt voor iemand die niet wil spitten. En toch heb ik het weer gekocht en gezaaid. Klaver bindt namelijk stikstof uit de lucht en slaat dit op in zijn wortels. En die voedingsstof wil ik meer in mijn tuin hebben. Nou, de stikstof ligt dus opgeslagen in de wortels van de klaver, op een berg in de tuin. Het moet alleen nog even op de juiste manier verwerkt worden zodat er plantjes profijt van gaan hebben. Tips zijn van harte welkom.

Rustig aan

Met een zwangerschap van 31 weken gaat het werken in de tuin niet meer zo vlot. Hoewel mijn hoofd bij vlagen vol met plannetjes zit, moet ik realistisch blijven en per keer kijken wat er haalbaar is. Voor het zware werk komt mijn man me helpen, zoals hij in februari ook de eerste twee vakken zaaiklaar heeft gemaakt. Gewend als ik ben om altijd flink door te werken en pas thuis op de bank bij te komen is het een hele omschakeling. Maar al doende leert men en ach, zo praat je wat meer met de andere tuinders.

Afgelopen week heb ik een klein stukje tuin onkruidvrij gemaakt en losgemaakt met een mooi stuk gereedschap. Of het een naam heeft weet ik eigenlijk niet, maar het is ideaal om met niet teveel kracht het bovenste laagje aarde wat los te woelen.

Bij het zaden bestellen heb ik er rekening mee gehouden dat ik niet de hele tuin kan onderhouden en ik wil proberen zoveel mogelijk van de lege ruimte in de te zaaien met groenbemesters. Helemaal nu de kleigrond best wel hard en dik is, komt het wel goed uit dat ik een deel een jaartje hiermee kan laten begroeien. In het najaar/volgend jaar kan ik het door de grond werken en zo kan de grond mooi wat losser worden.

Het stukje bewerkte grond ziet er mooi zwart uit en dat zien de vogels natuurlijk ook. Het zou me niets verbazen als ze binnen een kwartier al zaten te zoeken naar zaadjes. Met twee cd’tjes aan een stokje hoop ik ze een tijdje op afstand te kunnen houden. En anders heb ik nog twee maanden om opnieuw in te zaaien.

Ik heb twee soorten groenbemesters door elkaar gezaaid. De ene is witte klaver, de andere is Esparette. Die laatste heb ik zelf nog nooit eerder gebruikt en ik ben wel benieuwd wat het is. De bijen worden er blij van en er staan mooie roze bloemetjes op het zaadzakje. Wie weet heb ik straks naast de phacelia nog een populaire bijenplant in mijn tuin staan.

Klaarmaken voor de winter

Op steeds meer plekken in de tuin wordt het kaal. Als ik vervolgens ook nog het onkruid verwijder is het zelfs leeg zwart. Voor de meeste tuinders ideaal voor de winter. Zwart ziet er mooi opgeruimd uit en ik moet zeggen dat ik ook echt wel geniet van die mooie zwarte, opgeruimde tuintjes om mij heen. Toch heb ik liever een bedekte aarde. Hoe ik dat doe, dat verschilt per tuinvak. In het ene vak staan vaste planten en daar is sowieso al weinig aarde te zien. Onder de struiken groeit vaak bodembedekker. Het scheelt in het onkruid én het beschermt de aarde tegen uitdroging.

Op andere plekken heeft zich tijdens de zomer phacelia uitgezaaid. Mijn favoriete groenbemester die vele insecten aantrekt. Het nadeel is dit jaar dat het zó goed groeit dat mijn tuin een wildernis lijkt. En hoewel dat bij mij wel vaker het geval is, heb ik diep in mijn hart toch ook liever een nette tuin. Maar, meer nog dan de nette tuin, wil ik dat insecten zich thuis voelen. Dus laat ik de phacelia groeien en bloeien, zolang het niet in de weg staat.

De laatste tijd kon ik echter halverwege mijn tuin de paden niet meer zien en stond deze mooie groenbemester kniehoog. Toen werd het me toch wat teveel. In een uurtje had ik de meeste phacelia uitgetrokken en waren de paden weer zichtbaar. De uitgetrokken phacelia scheur ik in stukken en gooi ik op de aarde. Nog een manier om de aarde te bedekken. De planten vergaan makkelijk en volgend jaar zal ik er weinig last meer van hebben. Hooguit zijn er nog wat dikke stengels niet goed verteerd, maar die zijn dan inmiddels zo broos als luciferstokjes en zo opgeruimd. Ondertussen houden ze het vocht in de aarde, geven ze het bodemleven voeding en werkzaamheden. Terwijl ik komende winter mijn naaihobby weer oppak, doen de bodemdiertjes het werk in mijn tuin.

De stukken tuin die ik nu nog leegmaak moeten het met een andere bodembemester doen. Winterrogge is de enige die nu nog te zaaien is (al zou je met dit mooie weer altijd wat kunnen uitproberen). Helaas komt de winterrogge bij mij vaak pas in het voorjaar op, juist als ik weer wil gaan beginnen. Toch zaai ik alles in. Want voor ik de tuin in het voorjaar weer op orde heb, houden de groenbemesters de tuin ‘bezet’. Waar al wat groeit, kan niet óók onkruid groeien.

Het komkommerkruid wat ik een maand geleden nog heb ingezaaid is, dankzij de warmte vermoed ik, behoorlijk gegroeid. Nu ik laatst het onkruid er tussenuit heb gehaald lijkt het een stuk netter. Wat heerlijk om zo de tuin winterklaar te maken.

Op zoek naar de aardappels

M&M-tuin

Vandaag was weer een dagje M&M-tuin. De aardappels moesten gerooid worden en gezien de opbrengst tot aan vandaag had ik daarvoor nog wel twee kratjes nodig. Gister hadden mijn vriend en ik die naar de tuin gebracht en vandaag kon ik ze gaan vullen. Zowel ’s ochtends als ’s middags kon ik wat uurtjes aan de slag terwijl in mijn lunchpauze de regen op het dak kletterde.

De aardappeloogst viel tegen. Waar ik de vorige keer met twee rijtjes bijna een krat vol had, had ik nu met 3-4 rijtjes nog niet de helft. Apart hoe dat zo van elkaar kan verschillen op één veldje. Ik denk dat het verschil ‘m zit in het aanaarden, hoewel ook de poottijd ongelijk was. Nou ja, uiteindelijk heb ik met het totaal gelukkig wel genoeg aardappelen. Vanavond aten we krieltjes uit de oven met rozemarijn, peper en zout. Het smaakte heerlijk, helemaal na zo’n dag van lichamelijke arbeid.

Tijdens het rooien heb ik ook heel secuur het onkruid weggehaald. De heermoes en ook weer allemaal pispotjes werden zorgvuldig verwijderd. Nu de tuin nog vrij leeg is gaat het vrij gemakkelijk. Als er eenmaal planten in staan is het nog maar de vraag of ik de pispotjes kan uitroeien.

Voor het egaal maken van de aarde en het inzaaien met groenbemester was helaas echt geen tijd meer. Ik hoop dat ik nog een keer een uurtje tijd heb als ik bij mijn vriend ben. Die groenbemester is namelijk een goeie concurrent van al het onkruid.

Inzaaien voor de winter

dscn2967Het is elk jaar weer even opletten. Tegen de tijd dat het tuinseizoen ten einde loopt moet ik nog gaan zaaien. Standaard gebeurt dat te laat, in september denk ik doorgaans niet aan zaaien en in oktober… tsja… altijd even spannend of het dan nog lukt. Desondanks probeer ik het elk jaar weer: veldsla. Meestal gaat het wel goed, zo streng zijn de winters doorgaans niet.

Naast het zaaien van de veldsla wil ik ook graag de lege vakken inzaaien met een groenbemester. In september en oktober kan dat alleen nog met winterrogge (althans, van de soorten die ik heb aan groenbemesters). De eerste vakken zijn al ingezaaid. Wat een heerlijk voldaan gevoel geeft dat!

Boerenkool

DSCN2478Herfstig weer, hartje zomer en ik ben bezig met boerenkool… Het klinkt wat absurd maar de plantjes zijn al van redelijk formaat en het is alweer tijden geleden dat ik de boerenkoolzaadjes in de aarde drukte.

Vandaag heb ik de plantjes in de tuin gezet. Een hele serie slakkenkorrels versieren de grond er om heen. Achter de coulissen  zitten de slakken al gereed om mijn boerenkool te bespringen (of traaaaag te bekrui-ui-ui-pen) en de plantjes in één nacht kaal te vreten. Eén nacht plezier voor deze slijmerige beestjes of een winter vol gezonde vitamientjes. Het is niet enkel om mijn verziekte relatie met de slakken dat ik voor het laatste kies. Ik hoop dat ze de plantjes nu met rust laten en laten opgroeien tot grote, boomachtige planten.

Tussen de boerenkool staat gele lupine, een groenbemester die ik dit jaar voor het eerst heb gezaaid. DSCN2479Helaas is dat ook favoriet eten voor slakken en zijn er al heel wat aangevreten of geheel opgegeten. Daarvoor is het grootste gedeelte van het zaad niet eens ontkiemd (of misschien zijn er vogels wezen picknicken) dus veel groenbemesting zal er niet zijn. Volgend jaar beter, voor dit jaar is de zaaiperiode helaas alweer voorbij.

 

Groeispurt

phaceliaEen tijdje geleden merkte ik al op dat de phacelia, die ik netjes op tijd had gezaaid, al behoorlijk groot was geworden. Het groeide al enigszins over het pad heen. Op de foto links, 5 oktober, is de plant al groot maar is het nog ruim van het pad verwijderd. Een maand later moet ik deze flink snoeien omdat andere tuinders er anders last van hebben.

Jammer van zo’n mooie bijenplant? Nee hoor, ik heb de plant meteen gebruikt waar het voor bedoeld was: de grond verbeteren! Het vak ernaast ligt nu bezaaid met phacelia, ’t zag er erg vrolijk uit al is dat na één dag natuurlijk niet meer zo groen en paars. De planten staan nog steeds in de tuin en kan ik waarschijnlijk in het voorjaar nogmaals inzetten. Ondertussen kan het veldje, waar ik net knoflook heb geplant, alvast wat voeding en vooral organische stof verwerken om de bodemdiertjes te stimuleren.

groenbemester phacelia

De opkomst van de groenbemester

Op verscheidene plekken in mijn tuin heb ikDSCN0157 groenbemesters gezaaid. De phacelia moet nu opgekomen zijn, anders gebeurt het waarschijnlijk niet meer. Deze had ik dan ook een stuk eerder gezaaid dan de winterrogge. En gelukkig, er is al heel wat phacelia te zien. Op sommige plekken heeft het zelfs zoveel tijd gehad om te groeien voordat het kouder werd dat ik er eigenlijk alweer wat van moet snoeien. Het hoofdpad van het volkstuincomplex heeft het al weten te bereiken en ook mijn eigen pad is niet meer goed begaanbaar. Het bloeit royaal en maakt waarschijnlijk nog vele insecten blij.

De andere groenbemester, namelijk de winDSCN0702terrogge, heb ik ook al gesignaleerd. Het is wat moeilijker te zien waar het opkomt omdat het nogal veel gelijkenissen vertoont met gewoon gras. Nu het wat groter wordt is het verschil duidelijker. Gras komt met hele pollen tegelijk en begint op den duur te bloeien. De winterrogge heeft een breed blad. Zie de foto van de winterrogge hiernaast. DSCN0165

Winterklaar?

DSCN0168Nu het tuinseizoen begint af te lopen zie ik om mij heen allemaal mensen hun tuin ‘winterklaar’ maken. Alle groente die niet winterhard is wordt geoogst of gerooid. Afval wordt weggebracht, de tuin wordt omgespit, de paadjes misschien nog aangeveegd. Netjes en dus klaar voor de winter.

Ik ben er niet zo zeker van dat al die netheid een tuin winterklaar maakt. O, zeker, het ziet er netjes en verzorgd uit. Lege vakken, klaar om weer ingezaaid  te worden. Het spitten voor de winter heeft als voordeel dat de dikke, harde brokken klei met een koude winter kapot vriezen en fijner worden. Dat is zeker een groot voordeel want het maakt het werken een stuk gemakkelijker.

Toch ben ik niet overtuigd. Ik kijk graag naar de natuurlijke gang van zaken. En in de natuur zie ik nooit vanzelf een DSCN0167leeg veld. Er staat altijd iets, al is het maar een veld vol brandnetels, er is altijd grondbedekking. En dat heeft een reden. De planten beschermen de grond. De aarde waar alle voedingsstoffen voor volgend jaar in zitten en waar door de bodemdieren nog aan wordt toegevoegd.

Het voordeel van het bedekt houden van de grond tijdens de winter is dat de grond beschermd wordt tegen weersinvloeden (vorst, uitspoelen van voedingsstoffen, uitdroging etc). Daarbij breng je extra voedingsstoffen in de aarde als je plantenresten of groenbemesters gebruikt die door de bodemdieren kunnen worden afgebroken tot voedingsstoffen, tijdens de winter (plantenresten) of in het vroege voorjaar (groenbemesters).

DSCN0170Het toevoegen van organisch materiaal aan je tuin heeft vele voordelen, ik zal er binnenkort een stukje over schrijven. Ik vind het zelf er niet heel charmant uitzien als ik al mijn afval in de tuin laat liggen en ik houd toch wel van een beetje een mooie tuin. Maar in de winter maak ik een uitzondering. Naast het toevoegen van voedingsstoffen en organisch materiaal aan mijn tuin zorgt deze bedekking van plantenresten (of groenbemesters) er ook nog eens voor dat het onkruid minder snel tevoorschijn komt. Zo hoef ik in het voorjaar niet alle tuinvakken tegelijk onkruid vrij te maken, dat scheelt weer! Al zal het mij niet verbazen als deze ’troep’ (zie foto) in het voorjaar niet meer terug te vinden is. Lang leve de slakken!

Uw bestelling is gearriveerd

DSCN0142Na het schrijven van verschillende blogberichten over groenbemesters werd het hoog tijd om zelf eens wat zaden van deze nuttige plantjes aan te schaffen. En zo werd er deze week een mooi pakketje bij mij bezorgd met twee kilo zaad van Winterrogge, een halve kilo van zoete gele Lupine, een klein zakje Phacelia (bijenvoer) en een klein zakje Borage (komkommerkruid), voorlopig kan ik wel weer vooruit!

De Phacelia is tot nu toe mijn favoriete groenbemester maar ik wil ook wel eens wat anders, vandaar dat ik nog wat andere heb besteld. Lupinen vind ik al van jongs af aan mooie planten maar ze werden bij mij altijd opgegeten door de slakken. Dat er mensen zijn die prachtig bloeiende lupines in de tuin hebben staan verwonderd mij meestal, het is hen wél gelukt! En dan geniet ik maar met hun mee van die prachtige bloemen.

Borage, beter bekend als komkommerkruid, is een leuk, lief uitziend plantje dat niet alleen goed is voor de grond als groenbemester maar dat ook nog eens helemaal eetbaar is. En ook de bijen zijn er gek op. Wat wil je nog meer?

Nou, het liefst een groenbemester die ik nog in september of oktober kan zaaien want dan komen de meeste van mijn tuinvakken leeg te staan. En daarom heb ik zoveel Winterrogge besteld. Alles wat in september nog niet met een andere groenbemester is ingezaaid krijgt een flinke dosis zaad van de Winterrogge. De rogge wortelt diep wat bij de dikke kleigrond waaruit mijn tuin bestaat een groot voordeel is. Dat scheelt weer spitten! En wie weet lukt het mij dan een keer om wortels te telen want dat is me tot nu toe nog niet gelukt.