Nieuw leven

Met kool in je tuin kun je er zeker van zijn dat koolwitjes graag even komen aanwaaien. Het liefst laten ze een heleboel eitjes achter voor ze weer verder dartelen. Het zal enige tijd duren voor je opmerkt dat het vlindertje langs geweest is. Opeens gaten in je koolbladeren. Dan hele happen eruit. Je kijkt, je tuurt, je zoekt en hoewel je er vrijwel zeker van bent dat er dikke rupsen in de kool moeten zitten, zijn ze in geen velden of wegen te bekennen. Het overkomt mij regelmatig. Het zal de vijanden van de rups ook overkomen. En dat is natuurlijk net de bedoeling!

De kleur van de rups van het koolwitje is exact dezelfde kleur als het blad van de bloemkool. Het lijkt zóveel op elkaar dat het zomaar kan gebeuren dat je een minuut lang naar het blad zit te turen en de hele dikke rups over het hoofd ziet. En zo leven de rupsen dus in alle rust verder. Etend en slapend, kruipend en etend.

Momenteel heb ik er een aantal in huis. Op mijn werk zaten de rupsen in de boerenkool en aangezien de plantjes nog erg klein waren bleef er met wat rupsen erop nog maar weinig van over. Tsja… wat doe je dan? Er moet een fijnmazig net overheen, maar dat was niet zomaar voorhanden. Met wat geduld kom je ook een heel eind weet ik uit ervaring. Dus ging ik alle aangevreten plantjes stuk voor stuk bij langs om de rupsen er vanaf te vissen. Ik zal er ongetwijfeld een serie over het hoofd gezien hebben om nog maar niet te spreken over de vele eitjes die nog moesten uitkomen. Het is niet anders. De rupsen die ik gevangen heb heb ik in een bakje mee naar huis genomen. Ze doodmaken vind ik zonde, ik ben namelijk dol op vlinders. En het proces van rups naar vlinder is ook fascinerend. Dus logeren ze nu bij mij in huis. Er zitten al minstens 3 poppen in het bakje en blijkbaar heb ik ook wat eitjes meegenomen want er lopen opeens mini-rupsjes rond. Op naar de volgende generatie.

Rups?

rups_rsLaatst ontdekte ik op mijn puntwederik een heel stel prachtige grijsblauwe rupsen. Tenminste, ja, als ik zo’n diertje als hiernaast zie dan denk ik dat het een rups is. Gezien de kleur vroeg ik me af of het de rups van het icarusblauwtje is, die heeft ook zo’n blauwe kleur. Op internet maar op zoek.

Zoals wel vaker kom ik dan al snel terecht op vlindernet.nl Op deze site staat een rupsenzoeksytseem en zo ben ik wel eens vaker op zoek naar de vlinder die uit die prachtige rups moet komen.

En dan kom ik er weer eens achter dat ‘blauwgrijze rups’ niet in te voeren is. Vraag 1 is: is het wel een rups? Ja natuurlijk is het een rups, dat ziet toch iedereen? Hmmm… Na een lange zoektocht denk ik dat ik kan zeggen dat het toch geen rups is.

Even wat theorie (dankzij vlindernet): Of een rups een rups is hangt af van zijn poten. Een echte rups heeft 3 paar borstpoten en een aantal schijnpoten. (Kijk voor een duidelijke tekening hier). Er zijn verschillende larven van insecten die erg op rupsen lijken. Een belangrijke voorbeeld is de bladwesplarve. Deze larve heeft na de drie paar borstpoten slechts één segment zonder poten terwijl de rups na de drie paar borstpoten twéé segmenten zonder poten heeft.  Aangezien ik doorgaans vooral let op de kleur en eventuele tekening is het thuis achterhalen óf het wel een rups is, al behoorlijk lastig. Ik geloof dat ik bij de volgende ‘rups’ die ik tegenkom toch eens even goed ga kijken naar die segmenten. Ik ben benieuwd of ik al leek zoiets kan zien of dat het eruit ziet als een en al pootjes.

Nog twee kenmerken die helpen te bepalen of het om een rups of een bladwesplarve gaat: Bij de bladwesplarve zijn de afzonderlijke segmenten moeilijk te zien en het lijf is vaak erg geribbeld. Daarnaast is de kop meestal zwart, rond en uitstekend van het lijf. Echter zijn er ook rupsen met een zwart, uitstekende kop.

Al met al valt het dus nog niet mee om een rups een rups te noemen. Aan de hand van deze foto kan ik niet goed zien of het hier om een rups dan wel om een bladwesplarve gaat. Echter gezien mijn tevergeefse zoektocht in het rupsenzoeksysteem vermoed ik dat het niet om een rups gaat. Naast de bladwesplarve zou het ook nog een larve van kevers, vliegen of muggen kunnen zijn. Duidelijk is in ieder geval dat ik wat beter moet kijken voor ik een rups een rups noem.

Balkonnieuws

Afgelopen weekend had ik met mijn logé mooi wat hulp voor nog wat klusdingen. Terwijl we op het balkon zaten te genieten van het mooie weer en alle plantjes kwam ik op het idee om eindelijk eens het gaaswerk te plaatsen. Met een handje extra gaat dat een stuk gemakkelijker en kun je nog eens overleggen over de manier van aanpakken. En zo zaten de twee stoere klusvrouwen op het kleine balkonnetje te timmeren. Aan het eind van de middag stond er niet alleen een heel gaaswerk voor de klimplanten maar was ook het vogelhuisje opgehangen! Hoe je elkaar soms net even over een drempeltje heen kunt helpen hè…

’s Avonds tijdens de afwas kregen we visite. Een rups! Blijkbaar met de bloemen meegereisd vanuit de tuin. Het is de rups van een koolwitje maar ik heb geen bloemkool op het balkon die het beestje mag opeten. Helaas, dat zullen die nog kleine plantjes niet overleven. Maar de sla vond de rups niet interessant evenals de rucola. Het was leuk om te zien hoe het rupsje op zoek ging naar ander eten. Al slingerend met zijn lijf probeert hij een ledige ruimte te overbruggen. Het slingert en rekt zichzelf net zolang tot het een houvast heeft. Terwijl het beestje onderweg was probeerde ik het gezichtje op de foto te zetten en dat viel nog niet mee.

De volgende ochtend ontdekte ik dat het wel van de aardbeiplantjes had gegeten. Erna heb ik het niet meer gezien, hopelijk kan het overleven met ander eten.

 

12345

Volwassen

Het is heerlijk weer en deze temperatuur deed me afvragen of de rupsen nu ook hun coconnetje zouden gaan verlaten. Niks te zien op ’t deksel van de ‘rupsenbak’. En dan bedoel ik: geen cocons. Afgelopen weekend zaten er nog 5. Zouden ze niet per ongeluk eraf gevallen zijn? Ik kan ze niet ontdekken en moet wel concluderen dat deze kersverse vlinders zijn gevlogen. Wie weet komen ze nog eens terug om eitjes te leggen op de nieuwe blaadjes die de bloemkoolplant alweer aan het produceren is. Van mij mag het, het piepkleine bloemkooltje dat eraan komt gaat toch niet de pan in, daarvoor is het veel te klein en heeft het nog te weinig tijd (en ruimte in de pot) om groot te worden. En met die rupsjes is er wat meer leven op mijn balkon (of op de koelkast ;-))

Tuin p(e)rik(k)elen

Een ieder weet dat je maar beter wat uit de buurt kunt blijven van brandnetels. Eén aai over de heerlijke, zachte bladeren en je wordt er de rest van de dag nog op een prikkelende manier aan herinnerd.  Begin dit jaar heb ik een keer een brandnetel in een pot in de tuin ingegraven om extra service te bieden aan een aantal vlindersoorten. De rupsen hiervan eten uitsluitend brandnetel en aangezien ze dus niet aan mijn bloemkool komen zijn ze van harte welkom. Maar goed, ook brandnetels groeien. Heel onhandig als je voorover gebukt bij de prei zit en net iets voelt kriebelen op je rug (niet al mijn oude tuinkleren zijn nog helemaal de goede maat en dat zorgt wel eens voor een bloot kiertje) en vervolgens de brandnetel voelt steken. Tijd om te gaan snoeien. Ik had het al een paar keer uitgesteld omdat ik mijn tuinhandschoenen dan weer thuis had laten liggen. Maar goed, dit keer had ik ze bij me en als eerste heb ik de brandnetel aangepakt. Handschoenen aan en knippen maar. Ja, ook die takken daar wat verderop. Ai… handschoenen hebben een beperkte lengte en de mouwen van mijn jas ook… En zo werd ik er de rest van de dag aan herinnerd dat de brandnetel heel goed elk kiertje in mijn kledij weet te vinden. Precies ter hoogte van mijn pols liep een rand van brandnetelstippen, jeukend en al.

Maar aan alles komt een eind, ook aan prikkende brandnetels.

Uitgevlogen

De jonge bijtjes zijn uitgevlogen. DSCN7781_rsDe twee dichtgemetselde holletjes zijn open. Op de foto kun je nog zien dat ze in gebruik zijn geweest, het gaat om de onderste rij en dan de meest linker en de 4e van links. Afgelopen weekend vroeg ik me nog af hoelang zoiets eigenlijk zou duren. Zou ik tot het voorjaar moeten wachten? Maar nee, opeens zijn beide nestjes leeg.

De vlinderpuber is minder vlot dan ik had gedacht. Het is blijven steken in zijn/haar coconnetje. Is dit koppigheid, is er iets misgegaan of hoort dit zo? Ik meende dat een rups zo’n twee weken in een cocon zit en dan als vlinder eruit komt maar inmiddels is deze vlinder al heel wat langer bezig. De tijd zal het leren.

Rups wordt vlinder

vermoedelijk het kleine koolwitje
vermoedelijk het kleine koolwitje

Op mijn balkon staat een bak met rupsen en coconnetjes. Twee soorten; vandaag heb ik even opgezocht welke soorten dan precies. Het was te verwachten: het grote koolwitje en het kleine koolwitje. Niet gek met die bloemkool op mijn balkon.

In mijn vlinderboek had ik gelezen dat het zo’n twee weken duurt voor de rups als vlinder uit de cocon komt. Met enige regelmaat tuur ik dan ook in de bak om te kijken of er al wat verandert. Wanneer was de eerste cocon er ook alweer? En is die ene cocon er nog wel of is de vlinder al gevlogen?

Vanavond zag ik een verandering. Uit de cocon waarvan ik verwachtte dat deze het eerst zou opengaan staken opeens twee voelsprieten. De vlinder komt eraan…!

Ik wilde er graag een foto van maken maar dit is maar ten dele gelukt. De voelsprieten staan wel op de foto maar erg duidelijk is het geheel niet. Voor ’t idee laat ik ‘m toch zien. Wie weet kan ik later nog een betere foto maken als er een cocon opengaat die wat beter te fotograferen is.

 

 

rups van groot koolwitje
rups van groot koolwitje
Fascinerend om te zien hoe snel een rups een blad eet. Je kunt zien hoe het een rand opeet.
Fascinerend om te zien hoe snel een rups een blad naar binnen werkt. Je kunt zien hoe het een rand opeet.

Poppen

Op mijn bloemkoolplanten komen, logischerwijs, koolwitjes af die daar hun eitjes leggen. De rupsen eten in een sneltreinvaart de bladeren op en waarschijnlijk is dat vorig jaar ook deels het probleem geweest van mijn mislukte oogst.

Op mijn tuin had ik er dit jaar mijn kleine kasje overheen gezet om de vogels niet in de kool te laten pikken en dat heeft ook grotendeels voorkomen dat de koolwitjes er eitjes konden leggen. Op mijn balkon had ik ook nog een aantal bloemkoolplantjes staan en daar zijn heel wat eitjes gelegd. Toen ik dit eenmaal doorhad ben ik de rupsen in een bakje gaan houden met regelmatig nieuw koolblad erin. Een heel aantal zijn zich al aan het verpoppen en ik hoop mee te kunnen kijken naar de metamorfose tot vlinder.

Bij mijn nieuwe huis, waar de rupsenbak inmiddels staat, is het balkon niet overdekt en bij een hoosbui regende de bak in. Om de rupsen voor een verdrinkingsdood te behoeden heb ik de bak binnen gezet, wetend dat ze eventueel door de kiertjes de bak uit konden kruipen. Nu valt het in een halfleeg huis best wel op als er een felgroene rups door de kamer wandelt dus een ontsnapte rups was zo weer terug bij af. Van de week werd het me echter wat te gortig, vooral omdat het voor de rupsen gevaarlijk begon te worden. Eentje werd er per ongeluk doodgetrapt. Een ander net op tijd gevangen. De laatste was zich al aan het verpoppen, veilig hoog, heel verstandig. Helaas was het toch niet zo’n geschikt plekje aangezien hij het waarschijnlijk niet heeft overleefd toen ik ‘m van de koelkastdeur moest peuteren. En dan zijn cocondraden echt heel stevig hoor!