Inzaaien voor de winter

dscn2967Het is elk jaar weer even opletten. Tegen de tijd dat het tuinseizoen ten einde loopt moet ik nog gaan zaaien. Standaard gebeurt dat te laat, in september denk ik doorgaans niet aan zaaien en in oktober… tsja… altijd even spannend of het dan nog lukt. Desondanks probeer ik het elk jaar weer: veldsla. Meestal gaat het wel goed, zo streng zijn de winters doorgaans niet.

Naast het zaaien van de veldsla wil ik ook graag de lege vakken inzaaien met een groenbemester. In september en oktober kan dat alleen nog met winterrogge (althans, van de soorten die ik heb aan groenbemesters). De eerste vakken zijn al ingezaaid. Wat een heerlijk voldaan gevoel geeft dat!

Kas opbouwen II

DSCN2108 Al die tuinkassen die je op het volkstuinencomplex ziet zien er zo ontzettend handig uit. En het ís ook handig als je al twee maanden eerder kunt beginnen met tuinieren, als je tomatenplanten droog en warm staan en je een beschutte plek hebt voor kwetsbare zaailingen. Regelmatig keek ik enigszins jaloers naar de tuinders die me al bijna volgroeide bloemkolen konden laten zien terwijl ik net een plantje van 10 centimeter had. Ik hield mijzelf voor dat ik tenminste niet al in februari een paar keer per week naar de tuin hoefde te fietsen, maar eigenlijk was dat vooral om mijn jaloezie te temperen.

Dus toen ik in december een tweedehands kas kon kopen van iemand op het andere volkstuinencomplex verheugde ik me al op vroege oogst. Echter, er moest al heel wat werk verzet worden nog vóór de kas op mijn tuin kwam te staan. Het bestuderen van de constructie, het verzamelen van het juiste gereedschap en inpakmateriaal, het afbreken van de kas, het voorzichtig verhuizen van alle kwetsbare onderdelen (en dan met name ál dat glas), het waterpas maken en verankeren van de fundering en het zoeken van de juiste klemmetjes en schroefjes ter vervanging van de gesneuvelde exemplaren.

Inderdaad… wát een werk zeg!

DSCN2109Afgelopen vrijdag kwamen mijn ouders helpen met het goed leggen van de fundering. Het frame moest iets worden opgeschoven en daarbij wilden we graag dat de kas op een serie tegels kon steunen om verzakking te voorkomen. Het was koud maar zonnig. Bij ons in de familie helpen we elkaar met alle plezier bij het klussen als de catering maar goed is. Dus had ik de avond ervoor appeltaart gemaakt en terwijl mijn ouders gezamenlijk de waterpas ter wille waren verzamelde ik de ingrediënten voor het avondeten. De veldsla werd massaal geoogst (het stond nogal gevaarlijk dichtbij de kas en je kunt moeilijk verwachten dat iedereen op de plantjes let tijdens het klussen) evenals een hele lading prei en aardpeer. Best handig, die wintergroenten.

DSCN2107Het resultaat van die middag klussen leek niet zo groot maar was wel het belangrijkste onderdeel van het bouwen van de kas. Een kas gaat snel kapot als deze scheef staat en er spanning op het glas komt te staan. Genoeg reden om na deze koude klus thuis op te warmen met koffie en knapperige appeltaart terwijl de kersverse prei werd gekookt voor het avondeten.

Winterkost

veldslaVandaag viel het me op dat ik nog vrij wat soorten groente uit de tuin eet. De boerenkool waarvan momenteel een deel in de vriezer ligt, de witlof die ik op zolder kan oogsten, de vergeten bleekselderij waar ik vorige week nog eentje van uit de tuin haalde en prei, die overigens vooral nog in de tuin staat. Ondertussen is de veldsla klaar om te oogsten en heb ik vanmiddag nog pompoensoep gegeten wat ik enige tijd geleden had ingevroren.

Vergeet ik zowaar ook nog dat ik vandaag weer eens heb genoten van mijn droogbonen die ik zo goed kan bewaren dat ik gewoon vergeet dat ik ze zelf geteeld heb. Leuk. En dat in januari!

En… waarschijnlijk kan ik over een week ook weer een cherrytomaatje eten… 🙂

Winterplanten

veldsla Ik zeg dan wel regelmatig dat het tuinseizoen afgelopen is, maar helemaal correct is dat niet. Zo zijn er groenten die ik pas aan het eind van het zogenaamde tuinseizoen in de tuin zaai en die ik pas nog veel later kan oogsten. Een bekend voorbeeld is de boerenkool, al staat die al in de zomer in de tuin. Vorige week oogstte ik de eerste plant toen deze moest plaatsmaken voor de fundering van de kas. Nog later komt de veldsla waarvan de eerste kropjes nog te klein zijn om te eten. En dan heb ik dit jaar ook nog winterbloemkool. Dit is geen bloemkool om in de winter te oogsten maar dit soort wordt al wel vóór de winter gezaaid. De planten kunnen enige vorst verdragen. Bij koud weer staat de groei uiteraard stil, maar je hebt op deze manier wel een enorme voorsprong als het in het voorjaar weer warmer wordt. Zo kun je al voor de rupsentijd de bloemkool oogsten. bloemkoolNu heb ik doorgaans geen last van rupsen. Ik heb natuurlijk wel rupsen maar lást ervan heb ik niet. Eten ze teveel op dan neem ik ze mee naar huis en verwen ik ze nog wat extra tot ze zich verpoppen. Ondertussen kan mijn bloemkool ongestoord verder groeien. Maar omdat mijn bloemkooloogst niet altijd goed slaagt is het wel prettig om op deze manier twee pogingen per jaar te kunnen wagen. En wat spreiding van oogst is voor mij ook altijd wel handig. Vandaar dat ik dit jaar de winterbloemkool probeer. Om, hopelijk, in het voorjaar mooie bloemkool te kunnen eten. bloemkool

Mini-kropjes

veldslaZe zijn nog erg klein (en bij het maken van deze foto waren ze nóg wat kleiner) maar ze komen eraan: de mini-kropjes sla. Of beter gezegd: veldsla. Naast de veldsla had ik ook winterpostelein gezaaid maar daar waren de slakken te vroeg bij. Of misschien is het wat te droog geweest hoewel ik wel een paar keer water heb gegeven. Soms weet je het niet. Maar gelukkig is de veldsla mooi opgekomen. Heb ik tenminste weer wat sla waar ik mijn grote voorraad zoetzuur voor kan aanbreken 🙂

Werktemperatuur

composthoopGeef mij maar het voorjaar of het najaar wat de temperatuur betreft. Tenminste, voor het werken in de tuin. Gister was het voor mij prima weer om lekker actief te zijn zonder oververhit te raken. O, trouwens, eigenlijk geniet ik er meer van om in het zonnetje te werken hoor, maar dan is het ook al snel erg warm als je hard aan het werk bent.

Gister kwam ik eindelijk toe aan wat andere klusjes dan alleen oogsten en onkruid wieden. Zo heb ik de composthoop flink omgeschept en de onderste helft bevatte al een prachtige, fijne compost! Nu het wat door elkaar ligt kan het in de winter mooi verder composteren en heb ik in het voorjaar mooi wat van mijn eigen compost om op mijn tuin aan te brengen. veldsla

De veldsla, mijn winterkost, komt al goed op. De winterpostelein, tegelijk gezaaid, heb ik al wel gezien maar ik vermoed dat de slakken dat ook doorhadden. Inmiddels zie ik niks meer. Ik hoop dat er nog wat opkomt nu ik er slakkenkorrels bij heb gestrooid. Het is even afwachten.

Herfst

droogbonen Volgens de kalender is het herfst. Gezien de regen wil ik dat ook wel geloven. Maar eigenlijk wil ik nog niet helemaal afscheid nemen van de zomer met het lekkere tuinieren. Gelukkig, er is ook nu nog van alles te doen in de tuin! Prei, boerenkool, veldsla en winterpostelein komen nu aan de beurt. De eerste twee staan al tijden in de tuin, de laatste twee zijn pas net gezaaid. Een deel van de aardappels moet nog gerooid worden. En waar de meeste tuinders hun grond leeghalen en kaal laten in de winter, laat ik het liefst zoveel mogelijk op de aarde liggen. Terwijl ik in de winter een beetje thuis zit te puzzelen gaat in mijn tuin het werk door. Ontelbare wormen en slakken verwerken al dat tuinafval tot voedsel voor de aarde of trekken het door de grond en zorgen voor luchtigheid. Het ziet er misschien minder netjes en opgeruimd uit, maar het is wel beter voor de grond. En daar profiteer ik graag weer van.

Naast de groenten die ik voor de winter heb gezaaid heb ik dit jaar ook wat om te drogen; droogbonen. De eersten heb ik al geplukt en zijn inmiddels al aardig droog. Binnenkort nog een etmaal in de vriezer, nog eens drogen en dan kan ik gaan doppen.

lampionplantVoor de bloemen in de zomer heb ik ook een herfstvariant: de lampionnetjes van de lampionplant. Toen ik laatst één tak eens goed bekeek telde ik daar 30 lampionnetjes aan. Ze zijn nog lang niet allemaal oranje, er zitten zelfs nog bloemen in, maar de donkerste heb ik voor de zekerheid maar binnen gehaald. Die kunnen niet meer verrotten. Bovendien: misschien helpt het om in de herfststemming te komen.

Aardbeiplanten

DSCN1969Augustus is de tijd om de stekjes van de aardbeiplanten op de juiste plek in de tuin te zetten en de overtollige stekjes van de plant af te knippen. Ik wilde dit jaar graag de nieuwe aardbeiplanten op een andere plek zetten om zo het overzicht te houden. Aardbeiplanten geven namelijk het beste oogst in de eerste twee jaar, daarna kun je je ‘collectie’ beter vernieuwen. Een aangezien de planten altijd voor nakomelingen zorgen als ware het konijnen, is dat geen enkel probleem. Ik had een maand geleden al netjes wat potjes ingegraven zodat ik de stekjes gemakkelijk en met weinig last voor de plant zou kunnen verplaatsen. Echter precies de planten naast de potjes waren wat karig met stekjes terwijl andere royaal de uitlopers om zich heen gooiden. Ach… het is zo ook gelukt. Met het natte weer hoef ik me geen zorgen te maken over verdroogde aardbeiplanten.

Het vak waar de oude aardbeiplanten stonden hebben we (ja, mijn tuinmaatje was er vandaag weer om te helpen…! Heerlijk, zo gebeurt er veel meer en het is ook nog eens veel gezelligerDSCN1966) alle planten verwijderd. De composthoop zal waarschijnlijk enigszins overgroeid worden met aardbeiplanten (denk maar niet dat die meteen stoppen met groeien) en het lege vak is meteen alweer in gebruik genomen. Wintergroenten zaaien! De boerenkool is al flink groot, die staat al een hele tijd in de tuin, maar een beetje variatie in de winter is natuurlijk fijn dus hebben we vandaag winterpostelein en veldsla gezaaid. En wederom is het handig dat het nat weer is, geen risico op uitgedroogde net ontkiemde plantjes. DSCN1967

Het hele jaar rond

DSCN1463 De ene slasoort sluit naadloos aan bij de volgend slasoort. Inmiddels weet ik hoe ik het hele jaar rond mijn eigen, verse sla kan eten.

Vorige week at ik denk ik de laatste portie veldsla. De eerste kropjes werden al wat bleek en rimpelig en het leek me beter om dan meteen maar flink te gaan oogsten. Momenteel staan er nog een paar kleine kropjes maar die zouden weleens geel kunnen zijn als ik weer langskom.

De winterpostelein heb ik te lang laten staan. Deze begint al flink wat bruine vlekken te vertonen. Het was ook zoveel…! Ik had niet verwacht dat er zoveel sla zou zijn aangezien de blaadjes maar klein zijn. Echter als ik een flinke hoeveelheid oogst kan ik amper zien dat ik wat weggehaald heb, zo dichtbegroeid is het. Volgend jaar kan ik wel wat minder zaaien en zou het ook helpen als ik het op het balkon heb. De vraag is alleen of de postelein dat kan hebben. In pot kunnen plantjes nu eenmaal minder verdragen aan weersomstandigheden dan in de volle grond. Maar het is het proberen waard. DSCN1516

Inmiddels kan ik bijna weer gaan eten van de ‘zomersla’, op de foto staat mijn pluksla. Excuus, ik moet even bekennen dat de pluksla die in deze pot staat niet van mijzelf is maar gekregen. En dat die er waarschijnlijk niet stond als de winter streng was geweest. Dus het hele jaar rond… misschien red ik dat toch niet helemaal. Maar als ik had gewild had ik al wat eerder weer kropsla en rucola kunnen zaaien en deze als kasplant (of beter gezegd: vensterbankplant) kweken. In dat geval zou ik er inmiddels bijna van kunnen eten. Een maand zonder sla gaat nog wel lukken. Wie weet lukt het me volgend jaar écht helemaal rond.

Wintervoorraad

Toimage008_rsmaten en sla, doorgaans echte zomerkost. Maar met een goede planning, wat uitproberen en speuren naar de juiste soorten is het toch mogelijk om dit vers, onbespoten en niet uit kas (hoewel een vensterbank in je huis toch wel als kas fungeert) te kunnen eten. De winterpostelein en veldsla en zelfs de rucola staan nog groen op ‘het land’. Voor een portie sla fiets ik niet naar mijn tuin maar ik neem wel eens wat mee als ik in de tuin bezig ben geweest.

Daarentegen doet de boerenkool, echte winterkost,  het niet zo geweldig dit jaar. Het zijn nog maar kleine plantjes en als ik daar van wil eten moet ik zowat de hele oogst meenemen.

En dan is er nog prei. Hoewel de dikte van de prei nogal uiteenloopt is er genoeg om deze winter van te genieten. Ik zoek elke keer de dikste uit en ben zo weer even verzekerd van gratis vitamines. Handig, zo’n tuin als voorraadkast. Ik hoef me geen zorgen te maken over bederf en kan het halen wanneer ik wil (al is het na zonsondergang wel wat lastig oogsten). Wat dat betreft sluit het naadloos aan bij wat de moderne consument wil. Alleen de modder, daar zijn de meesten niet zo van gediend.

image009_rs